Recentno stanje kvaliteta zemljišta u plavnim zonama reke Kolubare-(Draževac, Poljane)
Predloženi projekat omogućava dobijanje podataka o recentnom stanju kvaliteta zemljišta u plavnoj zoni reke Kolubare na teritoriji opštine Obrenovac, kao i izradu prateće baze podataka, koja bi bila deo Informacionog sistema integralne zaštite životne sredine.
Projekat će omogućiti da se na uniforman način, primenom poznate metodologije obavi uzorkovanje zemljišta prema izabranom gridu i uzorci pošalju u referentnu laboratoriju. Rezultati dobijeni analizama zemljišta u plavnoj zoni Kolubare predstavljaće osnovu za izradu baze podataka kvaliteta zemljišta na teritoriji opštine Obrenovac, i određivanje stepena odstupanja kvaliteta zemljišta u odnosu na maksimalno dozvoljene koncentracije zagađujućih matrija. Podaci o kvalitetu zemljišta dobijeni realizacijom ovog Projekta su osnova za uspostavljanje monitoringa na celoj plavnoj zoni reke Kolubare.
Projektom jasno definisana metodologija uzorkovanja obezbeđuje referentne rezultate za dalja istraživanja i formiranje baze podataka o zemljištu u plavnoj zoni reke Kolubare. Uzorkovanje je neophodno ponoviti nakon prolaska sledećeg poplavnog talasa, što bi dalo osnovu za uporednu analizu kvaliteta zemljišta u plavnoj zoni pre i posle izlivanja reke Kolubare.
Cilj Projekta:
Glavni cilj: Izveštaj sa rezultatima recentnog stanje kvaliteta zemljišta u plavnoj zoni reke Kolubare na teritoriji opštine Obrenovac kao dela Integralnog sistema zaštite životne sredine i pravilnog upravljanja degradiranim površinama.
Operativni Ciljevi projekta:
- Analiza uticaja kisele depozicije na dominantna zemljišta – prostorno i vremenski, određivanje pufernog kapaciteta tih zemljišta
- Procena prekoračenja kritičnih opterećenja N i S za 100 i 200-godišnji period
- Procena osetljivosti prema acidifikaciji na osnovu kriterijuma osetljivosti
- Analiza sadržaja mikroelemenata u zemljištu, pre svega, Hg, Cd, Pb, Zn, Cu i dr.
- Analiza sadržaja piralena u zemljištu
- Stanje organske materije u zemljištu
- Procena stanja zemljišta u odnosu na stepen acidifikacije, sadržaj mikroelemenata i sadržaj organske materije.
- Opšte preporuke za popravku kvaliteta zemljišta u zavisnosti od tipa zemljišta i načina korišćenja
Teritorija proučavanja
Na teritoriji opštine Obrenovac česta je pojava poplava. Nakon izgradnje nasipa na desnoj obali Save (80-tih godina 20.veka) duž severne granice opštine Obrenovac, nisu se više dešavala plavljenja ovog prostora njenim izlivanjima. Recentna plavljenja su i dalje uslovljena veoma čestim izlivanjima reke Kolubare kod Poljana, čak i više puta u toku godine. Meandriranje toka Kolubare posledica je velikog antropogenog uticaja. Indirektni uticaji uslovljeni su brojnim aktivnostima u slivu, pre svega promena načina korišćenja zemljišta, pošumljavanja ili devastaciju prostora, urbanizacija, aktivnosti REIK Kolubara, brojne meliorativne zahvate, i dr.
Promene u načinu korišćenja zemljišta, neadekvatne mere upravljanja zemljišnim prostorom, uticaji zagađenja, kako vazdušna depozicija tako i usled nanošenja rečnog sedimenta (suspendovanog ili vučenog nanosa) značajno utiču na stanje kvaliteta zemljišta i održavanje njegovih osnovnih regulatornih funkcija u ekosistemu.
Da bi zemljište bilo produktivno moraju da se obezbede njegove osnovne funkcije: obezbeđivanje fizičkih, hemijskih i bioloških uslova za živi svet; prihvatanje i odvođenje voda, akumuliranje hranljivih i ostalih elemenata; održavanje biološke aktivnosti i biodiverziteta; filter, pufer, sposobnost vezivanja i zadržavanja organskih i neorganskih supstanci; kao i mehanička nosivost. Ove osnovne funkcije, zajedno, obezbeđuju uopšte funkcije kao što su održavanje prirodnih ekosistema i procesa, produkciju hrane i vlakana, osnovu za infrastrukturu, zatim filter za podzemne vode i kao izvor sirovina. Svaka evaluacija kvaliteta zemljišta mora biti razmatrana kroz njegovu multifunkcionalnost.
Aplikativnost sprovedenog istraživanja
Poznavanje stanja kvaliteta zemljišta od posebnog je značaja za prostorno i urbanističko planiranje opštine Obrenovac, koja je već definisala značaj planiranja i uređenja prostora. Jedan od rezultata projekta je osnova za dalji monitoring stanju kvaliteta zemljišta radi rejonizacije zemljišnog prostora za uspešno određivanje načina korišćenja (poljoprivreda, šumarstvo, ribarstvo, turizam, industrijske zone).
Poznavanje kvaliteta zemljišta je svakako indikator za efikasnije korišćenje unutrašnjih resursa i bolju integraciju sa okruženjem, a što je ostvarivanje osnovnog strateškog cilja Opštine.
U cilju postizanja efikasnosti u korišćenju zemljišnog prostora plavne zone, rezultati projekta definisaće zone za remedijacije.
